Geheime Praktijken. Secreten, spionage en stiekem gedoe in de zeventiende eeuw
Zaterdag 26 augustus 2017
Universiteit van Amsterdam; Doelenzaal, Universiteitsbibliotheek, Singel 425
De zeventiende eeuw wordt regelmatig aangeduid als “The age of secrecy”. Maar terwijl er internationaal veel aandacht is voor geheimhouding, spionage en clandestiene kennis, zijn deze thema’s in de geschiedenis van de Nederlanden nog maar mondjesmaat onderzocht. De Republiek in het bijzonder wordt eerder gezien als een relatief open en tolerante samenleving dan als een land van geheimhouding. Toch weten we dat stiekem gedoe ook in de Nederlanden geen uitzondering was: bestuurders konkelden in achterkamers, Den Haag en Brussel waren centra voor spionage, er werd in geheimschrift geschreven en gildes, handelaren, wetenschappers en kunstenaars hielden vakkennis vaak angstvallig voor zich. Bovendien werden nut en noodzaak van geheimen op verschillende terreinen bediscussieerd en werd (het ontdekken van) geheimhouding verbeeld op schilderijen en in allerlei teksten. Dit congres wil een zo breed mogelijk scala aan geheime praktijken belichten om antwoord te geven op de vraag: was de zeventiende eeuw voor de Lage Landen inderdaad de eeuw van de geheimhouding?
Programma
9.30 Inloop en koffie
10.00 Opening (Judith Pollmann)
Openingslezing Djoeke van Netten (Universiteit van Amsterdam), ‘Schrijven over geheimen. De paradox van weten en niet-weten’
11.00 Sessie I: ‘Seks, liefde en (verboden) kennis’ – Voorzitter: Rindert Jagersma
Karen Hollewand (Universiteit Utrecht), ‘Het publieke geheim. Seks en wetenschap in de zeventiende-eeuwse Republiek’
Joanna Skubisz (Uniwersytet Wrocławski), ‘“Geheim van één weet God alleen, geheim van twee wordt licht gemeen …” Discretie in de Nederlandse emblemata uit de zeventiende eeuw’
Marrigje Paijmans (Universiteit Utrecht / Radboud Universiteit Nijmegen), ‘Stiekeme spinozistische staatskunde in Franciscus van den Endens ontwerp voor een kolonie’
Sessie II: ‘Gezanten, geruchten en geschillen’ – Voorzitter: Nadine Akkerman
Ineke Huysman (Huygens ING), ‘De smokkelbriefjes van Constantijn Huygens voor Amalia von Solms’
Ingmar Vroomen (Huygens ING), ‘Het geheimschrift van de raadpensionaris. Johan de Witts gecodeerde brieven aan ambassadeur Michiel van Gogh 1664-1665’
Lidewij Nissen (Huygens ING), ‘Geheimen en geruchten aan het Engelse Hof: de brieven van de ambassadesecretarissen aan Johan de Witt in de jaren 1660’
12.30 Lunch
13.30 Sessie III: ‘Ateliergeheimen’ – Voorzitter: Willemijn van Noord
Arjan de Koomen (Universiteit van Amsterdam), ‘Ateliervoorstellingen. De schilderkunstige ‘openstelling’ van zeventiende-eeuwse werkplaatsgeheimen’
Judith Noorman (Universiteit van Amsterdam), ‘Rembrandts geheimen op straat. Praktijk, inventie en werktekeningen in Rembrandts atelier’
Elmer Kolfin (Universiteit van Amsterdam), ‘Rembrandts geheime ets-techniek?’
Sessie IV: ‘Handschrift en geheimschrift’ – Voorzitter: David van der Linden
Rosanne Baars (Universiteit van Amsterdam), ‘“Le Roi” is “X10”. Het Parijse geheimschrift van gezant François van Aerssen 1598-1599’
Alan Moss (Radboud Universiteit Nijmegen), ‘“Buijten de Porta del Popolo met 05915624 0486266”. Geheimtaal in zeventiende-eeuwse reisverslagen’
Nelleke Moser (Vrije Universiteit Amsterdam), ‘Geen blad voor de mond? De waarde van handgeschreven bronnen voor onderzoek naar geheime praktijken’
15.00 Koffie
15.30 Sessie V: ‘Correspondentie van geleerden en diplomaten’ – Voorzitter: Charles van den Heuvel
Nina Lamal (University of St Andrews), ‘Geheime activiteiten in Brussel en Den Haag’
Ingeborg van Vugt (Scuola Normale Superiore di Pisa / Universiteit van Amsterdam), ‘Tussen ideaal en werkelijkheid. Geheimhouding in de correspondentie van Antiono Magliabechi’
Dirk van Miert (Universiteit Utrecht), ‘Roddel in de Republiek der Letteren. Het delen van geheime kennis in netwerken van geletterden’
Sessie VI: ‘Militaire inlichtingen’ – Voorzitter: David van der Linden
Jan Daalder (Universiteit van Amsterdam), ‘“They of Holland have trick whereby to do things.” Geheimhouding rond de missie van Michiel de Ruyter 1664-1665’
Henk van Nierop (Universiteit van Amsterdam), ‘Romeyn de Hooghe als dubbelagent in de Negenjarige Oorlog’
17.00 Jaarvergadering Werkgroep Zeventiende Eeuw
Aansluitend Borrel
Kosten en inschrijven
Inschrijving gesloten.
Congrescommissie: Nadine Akkerman (UL), Rindert Jagersma (RU), David van der Linden (RUG), Djoeke van Netten (UvA)
Contact: geheimepraktijken2017@gmail.com
[…] Congresaankondiging […]